Zonder Systeemschokzouden we niet hebben Prooi. We zouden niet hebben BioShock. We zouden niet hebben Lege ruimte – en in feite is Dead Space het meest opvallende in deze lijst, omdat Visceral’s body-horror-meesterwerk aanvankelijk werd opgevat als een System Shock-vervolg. System Shock, en het directe vervolg daarop, definieerde het horrorgenre en – tot op zekere hoogte – hoe we verhalen vertellen in games.
Maar het is waarschijnlijk een deel van de gamegeschiedenis dat voor veel mensen verloren is gegaan. Games die later kwamen, waren beschikbaar op meer platforms en spraken meer een generatie game-spelers aan op Twitter en sociale mediaplatforms, herdefinieerde survivalhorror. Ken Levine en zijn actie/horror-combinatie van genres in BioShock stalen de donder van System Shock en veranderden het hele genre naar zijn eigen beeld. Visceral en Dead Space brachten het genre in de handen van Call of Duty-spelers. Beide hielpen het genre weg te leiden van survival-horror en meer naar actie-horror.
Glen Schofield keek vrolijk toe hoe een miljoen Isaac Clarkes ontelbare buitenaardse ledematen afschoten, Ken Levine spinde terwijl een miljoen Booker DeWitts een miljoen vuurtorens vonden en een miljoen plotwendingen voorspelden. Elk van deze games speelde met genreconventies om iets duidelijk anders te leveren dan System Shock… maar geen van beide zou bestaan zonder het meesterlijke debuut van Looking Glass Studios.
Als remake vuurt de 2022-versie van de game op dezelfde cilinders die het origineel zo speciaal maakten: de game begint met een knal, waarbij jij – als een niet nader genoemde hacker – meteen meer afbijt dan je kunt kauwen en gedwongen wordt in een gevaarlijke wereld van rebelse AI, moorddadige mutanten en gek geworden wetenschap. Denk aan het begin van The Matrix als het werd geregisseerd door David Cronenberg, of Alice in Wonderland via HR Giger, en je zult een voorproefje hebben van wat je kunt verwachten.
Vanaf hier word je als een rat in een wetenschappelijk experiment het doolhofachtige, claustrofobische ruimteschip in geduwd dat – ooit – geïnspireerd was door iD-games zoals Doom of Wolfenstein. In tegenstelling tot die spellen pompte Looking Glass echter al zijn onderzoeks- en ontwikkelingsbudget in opkomende systemen; een ingewikkeld web van complementaire mechanica die een rol speelden in het open level-ontwerp van de game. Spelerskeuze, vijandelijke doeltreffendheid, krachten, wapens en systemen dansten allemaal om elkaar heen – dit ballet van kleine bewegende delen – om een stukje interactief genie te creëren dat groter was dan de som der delen.
De studio achter de remake, Nightdive Studios, kan deze bliksem nooit tegenhouden: dat (ruimte)schip is uitgevaren. Maar in plaats van de industrie opnieuw te definiëren, kan het het op één na beste doen: een liefdesbrief coderen voor dit stukje gamegeschiedenis en het beschikbaar maken voor iedereen die het wil spelen, terwijl het versterkt wat het originele spel maakte heel speciaal.
Na een hands-on demo met de game op Gamescom 2022, stond ik versteld van hoeveel moeite er in de remake is gestoken. Dit is geen cynische cash-in, of een halfslachtige asset flip, nee: vanaf de openingscrawl als je hacker-avatar wordt weggevoerd naar het verschrikkelijke wonderland van SHODAN’s maken, krijg je het gevoel dat je iets speciaals herbeleeft. Het game-equivalent van het kijken naar je favoriete rockband die hun hit uit 1997 maakt, van kaft tot kaft, of zoiets. Al de beste stukjes, alle dingen waar je eerder kippenvel van kreeg. Net een beetje nieuwer, een beetje anders, een beetje griezelig.
De kern van System Shock is nog steeds hoe het jou, speler, omlijst als een kwetsbaar, gewoon personage, volledig gereduceerd tot niets anders dan vlees – tot niets anders dan een paranoïde wrak, je virtuele oor tegen een virtuele deur drukken om te zien of er een soort is van genetische gruwel aan de andere kant staan met een jachtgeweer gericht op je gezicht. Maar zoals het hoort in dit universum, zul je snel opgeblazen raken door krachten, wapens en opties. Je kunt alles oppakken – alles! – en gebruik het, als je denkt dat het helpt. Probeer gewoon niet te besluiteloos te zijn, want zelfs een moment van aarzeling op het verkeerde moment zal een van de rondzwervende cybernetische molochs je hersens als pasta over de scheepswanden smeren. En dat wil je niet. Je wilt overleven, toch?
Gelukkig voor jou heeft Nightdive Studios de opening iets veranderd in vergelijking met het origineel – in tegenstelling tot het origineel van Warren Spector, is er iets van een tutorial in dit spel, een reeks handzame flash-kaarten en interacties die dienen om je kennis te laten maken met de meer ‘meeslepende sim’ aspecten van het sci-fi spektakel. Het doet helemaal niets af aan het gevoel van alles. Sterker nog, ik zou zeggen dat je in 2022 dit soort oriëntatie nodig hebt, anders zouden onze TikTok, Uber Eats en snelle mode-verslaafde hersenen zich afzetten en losmaken. Viva la corporación! Het is allemaal erg merkgebonden, niet?
Nightdive heeft ook de esthetiek behouden. Het hele spel is prachtig – overspoeld met neon, natriumoranje, terminale monitorgroen – maar toch allemaal gefilterd met dit eigenaardige pixeleffect als je te dichtbij kijkt. Het lijkt erop dat u zich System Shock herinnert, als u decennia later terugkomt. En zo niet, dan lijkt het alsof je je jaren 90-games hebt voorgesteld om eruit te zien (totdat je teruggaat, er een opstart en zegt ‘Christus, is dit echt wat ze verdragen!?’)
Wat Nightdive ook heeft gedaan sinds System Shock werd aangekondigd, het eindresultaat wordt het waard. Dit project is vervloekt – het voelt alsof SHODAN zelf in de problemen is geraakt en erop stond dat dit spel een van zijn perfecte kinderen zou zijn, zoals Nightdive het heeft behandeld. System Shock was oorspronkelijk gepland voor release op pc en Xbox One eind 2017 en PS4 begin 2018, het was eerst gekoppeld als een remaster, dan als een remake en dan iets anders.
Nu ziet het eruit als een remake, maar dan wel een die zelfbewust en zelfkritisch is, en die zichzelf graag wil bewijzen aan iedereen die kritisch is geweest over het project sinds het aanvankelijk werd bedacht, zo’n zes jaar geleden, dat het heeft wat het is. neemt het op om daar te staan met The Last of Us, Final Fantasy 7 en zelfs Crash Bandicoot, als iemand denkt aan ‘essentiële games-remake’. Ik kan niet wachten om het laatste ding voor eens en voor altijd te hacken.
De remake van System Shock is in ontwikkeling voor pc, PS4, PS5, Xbox One en Xbox Series X/S. Het is nog steeds gekoppeld aan 2022, maar er is geen specifiekere datum aangekondigd.